Ogniwem łączącym embrion z łożyskiem jest pępowina, która jednym końcem jest przymocowana do ścian żołądka embrionu, a drugim końcem do łożyska. Pępowina składa się z naczyń krwionośnych połączonych w jedną pojedynczą strukturę, przypominającą sznur. Pępowina nie ma nerwów i wobec tego procesy myślenia nie mogą być prze- kazywane od matki do płodu. W tym czasie pępowina grubieje do wielkości kciuka człowieka i ma około 10 do 20 cali (20 do 30 cm) długości. Długość ta jest bardzo ważna, ponieważ ułatwia ona aktywność płodu.

Jeżeli u malutkiego niemowlęcia wystąpi dokuczliwa, swędząca egzema, a lekarz jest akurat nieosiągalny, może pomóc, a na pewno nie zaszkodzi, przejście ze świeżego mleka na mieszankę z mleka odparowanego. Można w ogóle nie dodawać do mieszanki cukru, zmniejszyć w niej ilość mąki czy kaszki, żeby waga ciała niemowlęcia nie zwiększała się zbyt szybko. Jeżeli dokuczliwa egzema rozwinęła się u starszego niemowlęcia po wprowadzeniu do diety jajka, należy z niego zrezygnować aż do czasu skontaktowania się z lekarzem. Czasami na pierwsze oznaki poprawy trzeba czekać 2 tygodnie lub dłużej. Zdarzają się dzieci uczulone na pszenicę. Byłoby jednak nierozsądne ze strony rodziców eksperymentowanie na własną rękę z eliminowaniem z diety różnych potraw: bez porozumienia się z lekarzem nie powinni podejmować żadnych prób, chyba że naprawdę nie mogą znaleźć fachowej pomocy. Spróbuję wyjaśnić dlaczego. Każdy przypadek egzemy wygląda z tygodnia na tydzień nieco inaczej, mimo że dieta pozostaje ta sama. Gdy rodzice samodzielnie podejmują decyzje o zmianach w diecie, podejrzany wydaje się najpierw jeden produkt, po jakimś czasie drugi, potem trzeci itd. Każde pogorszenie się wysypki wprawia ich w jeszcze większą dezorientację. Niebezpieczeństwo polega na tym, że eliminując kolejne potrawy, mogą doprowadzić do bardzo jednostronnej diety, tak że dziecko będzie po prostu niedożywione. Jeżeli egzema nie dokucza niemowlęciu za bardzo, nie wprowadzajcie w diecie żadnych zmian, dopóki nie pomoże wam lekarz.

Badania nad przyczynami różnic aktywności płodu wykazały, że aktywność ta zależy od pewnych czynników, które jej towarzyszą. Po wykonanej przez matkę pracy, liczba ruchów była najmniejsza w ciągu pierwszych 5 minut, potem stopniowo wzrastała w okresie 30 minut, a po upływie tego czasu była zbliżona do ilości ruchów zaobserwowanych po śnie. Przypuszcza się, że obniżenie się aktywności zarodka po wykonanej przez matkę pracy jest wynikiem większego zapotrzebowania w tym czasie na dostawę tlenu niezbędnego dla życia płodu (Schmei- dler, 1941). Zmęczenie matki przyczynia się raczej do wzrostu niż do obniżenia się aktywności płodu (Harris i Harris, 1941). Najczęstsze i najgwałtowniejsze ruchy płodu pojawiają się wówczas, gdy matka jest zmęczona (Sontag i Richards, 1938). Zarodek wykazuje równomierną ruchliwość, gdy matka jest zajęta innymi czynnościami niż jedzeniem. ła. Najbardziej podstawowymi odruchami są odruchy połykania, dłoniowy, zginania, odruch Babińskiego, które pojawiają się pomiędzy czwartym a piątym miesiącem życia płodowego. Przy urodzeniu wszystkie inne odruchy są już obecne. Ze względu na dojrzewanie nerwów i mięśni, ogólna aktywność na bodźce zewnętrzne pojawia się nie wcześniej niż w trzecim miesiącu życia płodowego. Najpierw zaznacza się ona w okolicach głowy. Później ogólne ruchy stają się spontaniczne i nie są pobudzane przez bodźce zewnętrzne. Pomiędzy czwartym a piątym miesiącem płód przejawia bardziej zróżnicowaną aktywność, kiedy to głowa jego porusza się niezależnie od tułowia, a ramiona i nogi – bez udziału ruchów głowy (Gilbert, 1939: Barker i inni, 1943: Gesell, 1949: Carmichael, 1954).

Powszechne przekonanie, że niemowlę opóźnione pod względem rozwoju fizycznego lub umysłowego dorówna niemowlęciu rozwiniętemu normalnie, nie zostało poparte dowodami naukowymi. Przeciwnie, jest dużo dowodów wskazujących na to, że tempo rozwoju jest stałe. Te dzieci, które rozwijały się szybko na początku swojego życia, będą rozwijać się nadal w tym samym tempie. Natomiast dzieci, których rozwój przebiegał wolno, będą nadal rozwijać się wolno. Krzywe rozwoju dotyczące wysokości organizmu wykazały, że dzieci, które są wysokie w pierwszym roku życia, są także wysokie i w następnych latach, natomiast dzieci, które są niskiego wzrostu, pozostaną nadal niskie (Baldwin, 1922). Pomiary wagi i wzrostu u chłopców i dziewcząt, którzy byli dobierani według wagi urodzeniowej, przeprowadzane co pół roku do 13 roku życia, wykazały, że to samo tempo rozwoju, które zaobserwowano po urodzeniu, utrzymało się i w okresie dziecięctwa (Illingworth i inni, 1949). Jeżeli chodzi o wzrost w okresie przedpubertalnym, to zauważono, że dziewczęta, które szybciej rosły w ciągu pierwszego roku okresu przedpuber- talnego, tak samo szybciej rosły w ciągu dalszych lat tego okresu. Natomiast dziewczęta, które wzrastały wolniej w pierwszym roku okresu przedpubertalnego tak samo wzrastały wolniej i w następnych latach tego okresu (Muhsam, 1947).