Porównanie właściwości fizycznych wykazało, że identyczne bliźnięta są bardziej podobne pod względem właściwości fizycznych niż nieidentyczne, które często są do siebie niepodobne, tak jak zwykłe rodzeństwo (Newman i inni, 1937: Newman, 1940: Gesell i Thompson, 1941: Jones, 1954), Bliźnięta identyczne nawet w podeszłym wieku, mimo znacznych różnic środowiskowych, w jakich żyją, zachowują podobieństwo fizyczne, co zaznaczą się w siwieniu włosów i łysieniu, formowaniu się zmarszczek starczych i w utracie zębów (Kalłman i Sander, 1949). Podobieństwo cech. umysłowych, jak wykazały badania testami inteligencji oraz wyniki w nauce, jest bardzo wyraźne u bliźniąt identycznych, czego nie stwierdzono u bliźniąt nieidentycz- nych. Ogólnie można powiedzieć, że bliźnięta identyczne wykazują wyniki nieco poniżej przeciętnego poziomu w badaniach testami inteligencji w porównaniu ze zwykłym rodzeństwem (Hilgard, 1933: Newman i inni, 1937: Carter, 1940: Newman, 1940: Gesell i Thompson, 1941: Woodworth, 1941: Troup i Lester, 1942: Gesell 1954: Jones, 1954). Podobieństwo cech umysłowych u bliźniąt identycznych zaznacza się nawet powyżej sześćdziesiątego roku życia (Kallman i Sander, 1949).

Druga metoda badania roli dojrzewania i uczenia się w rozwoju dziecka polega na kontroli rozwoju bliźniąt, którą po raz pierwszy zastosowali Gesell i Thompson (1929). W metodzie tej identyczne bliźnięta służyły za przedmiot badań. Jedno z bliźniąt, to jest bliźniak C, był poddawany ćwiczeniom różnych funkcji, podczas gdy drugi bliźniak, tak zwany bliźniak K, nie był poddawany ćwiczeniom h Po pewnym czasie wyniki uzyskane przez ćwiczonego bliźniaka C porównywano z osiągnięciami bliźniaka K w celu sprawdzenia, jakie wyniki uzyskano poprzez ćwiczenie (Gesell i Thompson, 1929, 1941: Strayer, 1930: Hilgard, 1932: McGraw, 1935, 1939, 1940: Mirenva, 1935: Thompson, 1943).

Od momentu poczęcia aż do śmierci jednostka ciągle się zmienia. Nigdy nie jest ona czymś statycznym. Poprzez okresy dzieciństwa i ado- lescencji rozwija się jej struktura pod względem fizycznym i umysłowym przyjmując właściwości, którymi charakteryzuje się osoba dorosła. Nawet i w późniejszym okresie życia zmiany te nie są zahamowane. Oczywiście, zachodzą one nadal, ale w wolniejszym tempie aż do okresu starości, w którym następuje powolne cofanie się w rozwoju. Rozwój jest procesem ciągłym, który rozpoczyna się już przed urodzeniem. Narodziny są tylko momentem, który zaistniał w długim szeregu następujących po sobie zmian, a nie są początkiem życia.

Nie biorąc pod uwagą tego. w jaki sposób rozwijają sią, posiadają one albo dwie dziewczynki te same geny i dlatego też są albo różnej pici zawsze tej samej ptci – dwóch chłopców albo dwie dziewczynki iecznym roazinami cimeryKansKiini i niemiecKimi ujawmiy, ze uu uzu roku w rodzinach wielodzietnych i małodzietnych zaznacza sią przewaga 120 do 125 dzieci pici mąskiej na 100 jednostek pici żeńskiej (Bernstein, 1948: Scheinfeld, 1950).

Twarz staje się nieco szersza w fazie zarodkowej. Pojawia się wiele zmian w strukturze nosa, ust, gardła, zaznaczają się już miejsca na zęby. W środku okresu płodowego skóra zarodka jest bardzo pomarszczona, co jest wynikiem braku podściółki tłuszczowej. Włosy na czaszce są krótkie i słabo ubarwione. Przy końcu okresu płodowego skóra jest bardzo czerwona, co jest wynikiem widoczności systemu naczyń krwionośnych, ułożonych bezpośrednio pod skórą. Skóra jest pokryta meszkiem lanugo, czyli miękkimi wełnistymi włoskami, które giną zaraz po urodzeniu, a po raz pierwszy pojawiają się w środku fazy zarodkowej (Carmichaeł, 1954).

W minionych latach dziecko, u którego wykryto zadawniony szmer serca, było czasami traktowane przez całe lata jak półinwalida – nie wolno mu było brać udziału w zajęciach sportowych, mimo że nie stwierdzono objawów czynnej infekcji. Obecnie przeważa wśród lekarzy tendencja do zezwalania dziecku całkowicie wyprowadzonemu z fazy czynnej infekcji na stopniowy powrót do zupełnie normalnego trybu życia (z uczestniczeniem w grach dziecięcych i sportach, przy których się nie męczy), ale pod warunkiem, że zagojone blizny nie zakłócają w sposób zauważalny efektywnej pracy serca. Tendencja ta motywowana jest dwoma względami. Mięsień sercowy, nie będąc w stanie zapalnym, wzmacnia się dzięki normalnej aktywności ruchowej. A jeszcze ważniejsze jest zdrowie psychiczne dziecka – uchronienie go przed litowaniem się nad sobą samym, przed obawą, że choroba jest nieuleczalna, przed poczuciem, że jest w innej sytuacji niż reszta dzieci. Takie dzieci powinny jednak otrzymywać leki z bezwzględną regularnością, bo to uchroni je przed następną infekcją paciorkowcową.

Dzięki fizycznej i nerwowej plastyczności struktury dziecka można kształtować je według wzoru, co jest niemożliwe u zwierząt, u których wyposażenie nerwowo-mięśniowe jest już prawie gotowe do funkcjonowania zaraz po urodzeniu. Ze względu na to, że dziecko jest zdolne do uczenia się, może ono przejawiać bardziej różnorodne formy przystosowania się. W konsekwencji pomaga mu to do osiągania większego postępu oraz do uzyskania wyższego poziomu rozwojowego niż jest to możliwe wśród zwierząt (Punke 1950). Okres największej plastyczności, w którym uczenie odgrywa najważniejszą rolę, przypada na dziecięctwo. W tym czasie są ustalone postawy, nawyki i formy zachowania się, a osobowość jednostki jest już ukształtowana. Wszystko to, czego się dziecko nauczyło w tym czasie, w dużym stopniu determinuje jego przyszłe sukcesy lub niepowodzenia w przystosowaniu się do życia (Freud 1920).